Doğum; Evlilik içinde doğan çocuklar, babalarının nüfusta kayıtlı oldukları haneye baba soyadıyla; evlilik dışında doğan çocuklar anasının bekarlık hanesine, anasının bekarlık soyadı ve bildirilen baba adıyla; tanınan veya babalığına hükmedilen çocuklar baba hanesine baba soyadı ile tescil edilirler.
Sağ olarak dünyaya gelen her çocuğun, doğumdan itibaren Türkiye'de otuz gün içinde nüfus müdürlüğüne, yurt dışında ise altmış gün içinde dış temsilciliğe bildirilmesi zorunludur.
DoÄŸum bildirimi, doÄŸumu gösteren resmî belgeye dayanarak yapılabileceÄŸi gibi sözlü beyana dayalı olarak da yapılabilir. Sözlü beyanlar doÄŸruluÄŸu araÅŸtırıldıktan sonra iÅŸleme alınmaktadır. Yurt dışındaki doÄŸum bildirimleri, yabancı makamlardan alınmış resmî belge veya raporun dış temsilciliÄŸe verilmesi veya doÄŸumla ilgili resmi belge veya raporların aslı ile Türkçe’ye tercüme edilmiÅŸ örneklerinin, ilgililerin nüfus kaydını içeren kimlik bilgileri veya aile kütüklerinde kayıtlı oldukları yeri gösteren belgeleri ve çocuÄŸa konulan adın belirtildiÄŸi dilekçe ile birlikte dış temsilciliklerimize gönderilmesi suretiyle yapılabilir.
Bildirim; veli (ana, baba), vasi, kayyım, bunların bulunmaması halinde ise, çocuğun büyük ana, büyük baba veya ergin kardeşleri ya da çocuğu yanında bulunduranlar tarafından yapılabilir. Resmi vekiller, çocuğun adının da belirtildiği özel vekillik belgesi ibraz etmek suretiyle, müvekkilleri adına bildirimde bulunabilirler.
İlçe nüfus müdürlükleri, aile kütüklerine tescil edilmemiş bir yaşından büyük çocukların varlığını haber aldıkları takdirde, çocukların ana, baba veya vasilerini, bunların bulunmaması halinde, ikinci dereceye kadar hısımlarını veya çocukları yanlarında bulunduranları ya da muhtarları doğum bildiriminde bulunmak üzere beyana davet etmeye yetkilidirler.
Ölüm olayının; ölümün meydana geldiği, ölüm yeri bilinmiyorsa cesedin bulunduğu, ölüm ulaşım aracı içinde meydana gelmişse, ölünün araçtan çıkarıldığı yer ilçe nüfus müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur. ölüm olayının haber alındığı tarihten itibaren yetkili makam ve görevliler tarafından örneğine uygun olarak düzenlenen ölüm tutanaklarının en geç on gün içinde, ilgili ilçe nüfus müdürlüğüne verilmesi veya gönderilmesi suretiyle yapılır. Ölüm tutanaklarına varsa T.C.K.K. yada nüfus cüzdanı da eklenir, yoksa bu husus tutanağın ilgili alanında belirtilir.
Ölüm, meydana geldiği yer ve koşullara bağlı olarak aşağıda belirtilen görevliler tarafından bildirilir;
1. Şehir ve kasabalarda 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereğince defin ruhsatı vermeye yetkili olanlar,
2. Köylerde, varsa resmî tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri, yoksa köy muhtarları,
3. Hastane ve bakım evi gibi sağlık kurumlarında kurum amirlikleri,
4. Askeri birliklerde tabipler veya iç hizmet mevzuatına göre kıta komutanlıklarınca görevlendirilmiş olanlar ve askerlik şubeleri,
5. Doğal afetlerde mülkî idare amirlerince görevlendirilecek memurlar,
6. Adlî olaylarda ve kazalarda ilgili Cumhuriyet savcılıkları,
olayın meydana geldiği tarihten itibaren, dış temsilcilikler ise olaydan haberdar oldukları tarihten itibaren on gün içerisinde Genel Müdürlüğe ya da nüfus müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdürler.
Köylerdeki Ölümler ; varsa resmi tabip veya sağlık kuruluşu yetkilileri yoksa köy muhtarları ölüm tutanağı düzenler. Köy muhtarı; köyde meydana gelen ölüm olayı üzerine, örneğine uygun ölüm tutanağı düzenleyerek, varsa ölüye ait nüfus cüzdanını da tutanağa eklemek suretiyle ilçe nüfus müdürlüğüne göndermekle görevlidir. Köy muhtarı üç örnek düzenlediği ölüm tutanağının iki örneğini en geç on gün içerisinde ilçe nüfus müdürlüğüne gönderir veya teslim eder. Bir örneğini köye ait ölüm dosyasında muhafaza eder.
Köy muhtarı, kendisine bildirilmese dahi daha sonra öğrendiği ölüm olayı için de tutanak düzenlemekle yükümlüdür. Bu durumda ölüm tarihinde görevli olan köy muhtarı para cezası işlemine tabi tutulur. Ölüm olayının meydana geldiği tarihte görevli köy muhtarı nüfus müdürlüğüne davet edilerek savunması alınır. Kanunun 68 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen haklı bir nedene dayanmadığı taktirde cezai işleme tabi tutulur.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ile evli olan bir yabancının Türkiye’de veya yurt dışında ölümü halinde, yurt dışında Türk konsolosluklarına yurt içinde ise bulunduÄŸu yer nüfus müdürlüğüne kiÅŸinin öldüğünü gösteren resmi belgelerin intikal ettirilmesi halinde; ilçe nüfus müdürlüğünce Türk vatandaşının kaydının düşünceler alanına olaya iliÅŸkin açıklama yapılır ve kiÅŸinin medeni durumu “dul” olarak düzeltilir.
Sağlık Kuruluşu Bulunan Yerlerdeki Ölümler ;İl, ilçe ve beldede meydana gelen ölüm olayı üzerine yetkili resmi tabip (Hükümet, Belediye, Sağlık Ocağı Tabipleri) tarafından, resmi tabip bulunmayan yerlerde sağlık personeli veya belediye başkanlığınca bu işle görevlendirilmiş memur tarafından ölüm olayının bildirildiği ve gömme izin belgesi istendiği tarihten itibaren ölüm tutanağı düzenlenerek on gün içinde ilçe nüfus müdürlüğüne gönderilir.Ölen kişiye ait nüfus cüzdanı varsa tutanağa eklenir.
Ölünün, ölüm olayının meydana geldiği yer dışında bir başka yere gömülmek üzere nakli söz konusu ise, ölüm tutanağı cenaze nakil iznini veren makam tarafından düzenlenir.
Yurt dışında bulundukları sırada ölen Türk vatandaşlarının ölüm olayı, ilgili yerel makamlardan alınan belgenin Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine verilmesi suretiyle bildirilir.
Yurt dışında Türk vatandaşının ölümü her hangi bir nedenle Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine bildirilemediÄŸi takdirde; yabancı resmi makamlardan alınan resmi belgenin Türkçe’ye çevrilip usulüne göre onaylanmasından sonra müracaat edilen ilçe nüfus müdürlüğünce ölüm tutanağı düzenlenir.